ભાગ ૧૦: ધજા

આગળના ભાગ માં જોયું કે પરમાત્મા દર્શન કરવા જતી વખતે ક્યા અભિગમોનું પાલન કરવું જોઇએ. તો ચાલો હવે આ અભિગમોનું વિનયપૂર્વક પાલન કરી દેરાસરે જઇએ.

દેરાસરે જવાની ઇચ્છા માત્રથી જ ઉપ​વાસનું પુણ્ય મળે છે તે વિશે પણ આપણે ભાગ ૬ માં જોયું. હવે આગળ…

દેરાસરે જતી વખતે કોઇ પણ પ્રકારના વાહન નો ઉપયોગ ટાળવો જોઇએ અને ખરેખર તો ઉઘાડે પગે જ જવું જોઇએ જેથી ઓછામાં ઓછી જીવહિંસા થાય.

દેરાસર જતી વખતે રસ્તામાં મળતા ભિખારી-ગરીબ વગેરેને કંઇક આપતા રહેવું જેથી આપણા તરફ લંબાયેલા હાથને નિરાશ ન કરવા પડે. એમના હાથમાં આપણા તરફથી કંઇકને કંઇક મળતુ જાય તેથી પૂજા કર​વાના આપણા ઉત્સાહ સાથે એમનો પણ શુભ ઉત્સાહ મળ્યો રહે! એમની શુભકામના આપણી પ​વિત્ર પ્ર​વૃતિમાં વેગ અને વૃદ્ધિ પેદા કરનારી ફળ​દાયી બની શકે છે.

✡ ધજા:

દૂરથી જિનાલયની ધજા જોતાની સાથે જ બન્ને હાથ જોડી મસ્તક નમાવી નમો જિણાણં બોલવું.

દેરાસરની ધજા લાલ અને સફેદ રંગની હોય છે તો પ્રશ્ન એ થશે કે આ લાલ અને સફેદ રંગ શા માટે હોય છે?

• દેરાસરમાં અરિહંતો અને સિદ્ધોની મૂર્તિ હોય છે અને નવપદમાં અરિહંતોનો શ્વેતવર્ણ અને સિદ્ધોનો લાલ વર્ણ છે. તેના પ્રતીકરૂપે ધજામાં લાલ અને સફેદ રંગ ગોઠવવામાં આવે છે.
• અરિહંત અને સિદ્ધની સાધના કરવા માટેનું આ સ્થાન છે તેમ સૂચવવા માટે લાલ અને સફેદ રંગની ધજા હોય છે.

✡ નિસીહી

નિસીહી એટલે શું?

• નિસીહી નો અર્થ છે નિષેધ
• નિસીહી માત્ર ત્રણ જ અક્ષરનો નાનો શબ્દ છે પણ આપણી માનસિક, વાચિક અને કાયિક સ્થિતિની મર્યાદા શી? એનો સૂચક આ શબ્દ છે.
• આત્મકેન્દ્રિત કરવાનો સંકેત આ શબ્દ દ્રારા મળે છે.

નિસીહી શા માટે?

• પ્રથમ નિસીહી બોલવા દ્રારા વ્યક્તિ પ્રતિજ્ઞા કરે છે કે દેરાસરના આ કંપાઉન્ડમાં પ્રવેશ કર્યા પછી દેરાસર સિવાય હવે કોઇપણ વાતમાં માથું મારીશ નહીં.
• ઘર સંબંધી, પરિવાર સંબંધી, વેપાર સંબંધી કે બીજા કોઇપણ સંબંધી વિચારમાં, વર્તનમાં કે વાણીમાં હું પ્રવૃત નહીં બનું.
• આ પહેલી નિસીહીમાં દેરાસર સંબંધી કામકાજ છૂટ હોય છે, તે સિવાય કંઇપણ કરવાની છૂટ હોતી નથી.

આ કર્તવ્યને અનુસરવા કેટલાક પરિવારને સૂચના આપી દેતા હોય છે કે, “હું દેરાસર જાઉં એટલે મને કોઇ જ સમાચાર દેવા નહીં, જે કંઇ કામ હોય તે તમારે જ પતાવી દેવું.”

આ અંગે આવતા ભાગમાં દ્રષ્ટાંત સાથે જોઇએ.