ભાગ ૧: નમસ્કાર મહામંગલ સૂત્રનો પરિચય

નમસ્કાર મહામંગલ સૂત્ર એ નમસ્કાર મંત્ર, નવકાર મંત્ર અથવા નમોક્કાર મંત્રથી પણ જાણીતું છે.

• જૈન ધર્મમાં ઊંડો આદરભાવ સૂચવતા આ સૂત્રમાં પાંચ મહાન વિભૂતિઓના ગુણોને પ્રાર્થના દ્વારા વંદન કરવામાં આવે છે:
  • અરિહંત - અંતરંગ શત્રુ ને નાશ કરનાર અને માનવ જાતને બોધ આપનાર)
  • સિદ્ધ - મુક્ત આત્મા
  • આચાર્ય - જૈન ચતુર્વિધ સંઘના વડા
  • ઉપાધ્યાય - સંયમી તત્વજ્ઞ અને શિક્ષક
  • જગતના સર્વ સાધુઓ તથા સાધ્વીઓ - જેઓ પાંચ મહાવ્રતો અહિંસા, સત્ય, અચૌર્ય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ પાળે છે.
• તેઓ તેમની આચારક્રિયા આ પાંચે વ્રતો જળવાય એ લક્ષમાં રાખીને કરે છે.
• તેમના વિચારમાં અનેકાંતવાદ વર્તે છે.
• આ મહાન વિભૂતિઓ તેમના સદગુણોને લીધે ઓળખાય છે અને પૂજાય છે, નહીં કે તેમની વ્યક્તિગત ઓળખને લીધે.
• આમ જગતના તમામ સાચા આધ્યાત્મિક માર્ગે આગળ વધેલા સાધુ મહાત્માઓ ને અહીં વંદન કરવામાં આવે છે

નવકારવાળીના ૧૦૮ મણકા શા માટે?

• જૈન નવકારવાળીના ૧૦૮ મણકા પાંચ મહાન પદોના ગુણોનું પ્રતીક છે.

  • અરિહંતના - ૧૨ ગુણો
  • સિદ્ધના - ૮ ગુણો
  • આચાર્યનાં - ૩૬ ગુણો
  • ઉપાધ્યાયના - ૨૫ ગુણો
  • સાધુના - ૨૭ ગુણો

• આમ આ બધા ગુણોનો સર​વાળો, ૧૨ + ૮ + ૩૬ + ૨૫ + ૨૭ =‌ ૧૦૮, તેથી નવકારવાળીમા ૧૦૮ મણકા હોય છે…

• નમસ્કાર મહામંગલના નવ પદો છે, પહેલા પાંચ પદોમાં પાંચ પૂજનીય વ્યક્તિઓને પ્રણામ કરવામાં આવે છે અને બાકીના ચાર પદો પ્રણામનું મહત્વ સમજાવે છે.

વધુ હ​વે પછીના ભાગમાં…